aan deze pagina wordt momenteel gewerkt
De Pingjumer Gulden Halsband (PGH) is een van de oudste ringdijken van Nederland. Zij vormt het hart van het Gouden Land gebied met de dorpen Arum, Kimswerd, Pingjum, Witmarsum en Zurich. Deze vijf dorpen liggen vlakbij de Waddenkust in de voormalige Marneslenk. Vanuit de Stichting Gouden Land zetten de dorpen zich in voor duurzame ontwikkeling van het gebied waarbij de rijke cultuurhistorie voor het voetlicht komt en de natuur wordt versterkt. De activiteiten worden ondersteund door het Waddenfonds, de Provincie Friesland en de gemeente Sûdwest Fryslân. De Gemeente heeft, met name voor de verbindende Pingjumer Gulden Halsband, een belangrijke stap gezet met aanwijzing als gemeentelijk monument. Enthousiaste lokale vrijwilligers hebben al veel informatie samengebracht in tentoonstellingen en landschapskunst. De eerste aanzet voor het verhaal van de Pingjumer Halsband is te vinden op https://www.facebook.com/werkgroepPGH. Door alle creativiteit, kennis en inzet te bundelen bouwen we samen aan een bloeiende toekomst voor het gebied.
Korte video over het ontstaan van de PGH
kaart Rienks & Walther 1953
Ontstaan van de Pingjumer Halsband
De Pingjumer Gulden Halsband is een van de oudste ringdijken van Nederland. Zij beschermde de terpen rondom Pingjum tegen het getijdewater van de Marneslenk. Het gebied rondom de Marneslenk is al vanaf de 6de eeuw voor Christus bewoond. De eerste mensen woonden op de hogere delen van de kwelders. Om overstroming te voorkomen werden terpen (woonheuvels) aangelegd zodat men ook bij hoger water in het gebied kon blijven. Rond 1000 na Christus, met de komst van de monniken in Friesland, pakte men het groter aan en begon men met de aanleg van dijken.
De eerste dijken werden aangelegd rondom de ‘moederpolders‘, de hoger gelegen kwelders. De noordwestelijke dijk van moederpolder Hartwerd-Witmarsum (de Koudhuisterdijk) vormde zo het eerste onderdeel van de Pingjumer Gulden Halsband. Deze dijk verbond de noordelijke oeverwal van de Marne (nu de Kimswerder en Arumerweg) met de zuidelijke oeverwal (nu de Ness en de Riegeweg).
Vanaf de noordelijke en de zuidelijke oever werd in de loop van de jaren steeds meer land ingepolderd. Hierbij werden de Schuttedijk (Arum-Witmarsum) en de dijk naar de Blokken bij Kimswerd aangelegd. Uiteindelijk werd de Marneslenk aan de westkust afgesloten met een nieuwe zeedijk. Zo ontstond de Pingjumer Gulden Halsband, een ringdijk van ongeveer 15 km. In 1825 keerde de dijk het water voor de laatste keer, toen een groot deel van Fryslân overstroomde. Daarna werden de zeedijken verbeterd en verloor de Pingjumer Gulden Halsband eind 19de eeuw haar functie. Door de jaren heen weren delen van de dijk afgegraven of niet meer onderhouden en raakte de dijk in verval. Gelukkig zijn uiteindelijk grote delen nog duidelijk aanwezig of herkenbaar door de inrichting van het landschap. De Pingjumer Gulden Halsband is sinds 2019 een gemeentelijk monument en daarmee wettelijk beschermd.
In 1825 keerde de dijk het water voor de laatste keer, toen een groot deel van Fryslân overstroomde. Daarna werden de zeedijken verbeterd en verloor de Pingjumer Gulden Halsband eind 19de eeuw haar functie. Door de jaren heen weren delen van de dijk afgegraven of niet meer onderhouden en raakte de dijk in verval. Gelukkig zijn uiteindelijk grote delen nog duidelijk aanwezig of herkenbaar door de inrichting van het landschap. De Pingjumer Gulden Halsband is sinds 2019 een gemeentelijk monument en daarmee wettelijk beschermd.
Pingjumer Gulden Halsband een dijk van een monument. Wie volgt?
Het was een unieke stap van de Gemeente Súdwest-Fryslân om in 2019 een dijklichaam als gemeentelijk monument aan te wijzen. Met deze aanwijzing heeft de gemeente Súdwest-Fryslân een duurzame basis gelegd voor de toekomst van dit bijzondere gebied. Heemschut Fryslân hoopt op een voorbeeldwerking. Er dreigen nog meer eeuwenoude en waardevolle dijkjes te verdwijnen.